Wetenschap is volgens NOS ook maar een mening
Vandaag lees ik dit bericht met de kop ‘eiwitten nog gezonder dan gedacht.’ Dan je weet je al bijna zeker dat er weer een correlatie als causaal verband wordt gebracht. En dat bleek dus ook. Waarom ik daar zo fel op reageer? Omdat de NOS wordt betaald met gemeenschapsgeld en dus een verantwoordelijkheid heeft dat informatie juist is als ze iets communiceren. Naïeve mensen geloven het als de NOS iets beweert en denken nu dat iedereen beter meer eiwitten zou moeten eten. Dat staat echter helemaal niet in dit onderzoek, dat veel voorzichtiger is. Inmiddels heeft de NOS de kop aangepast zonder dit te melden. Deze is nu een stuk beter geworden ‘Eiwitten mogelijk gezonder dan gedacht.’ Ook de tekst hebben ze genuanceerd met de zin ‘ouder onderzoek is voorzichtiger‘. Goed dat ze iets met mijn feedback deden. Het was nog leuker geweest als ze dat ook even hadden gemeld.
NOS vindt wetenschap ook maar een mening
Een paar jaar geleden bezocht een aantal wetenschapsjournalisten de NOS en bleek dat er bij de NOS niet veel belangstelling was voor wetenschap. Er werd toen gezegd dat wetenschap ook maar een mening was. Ik was toen zelf nog niet met mijn master bezig en las toen zelden wetenschappelijk onderzoek, maar vond dat toen al een bizarre opmerking. Inmiddels lees ik vaak wetenschappelijk voedings- en gezondheidsonderzoek. Ik vind het zorgwekkend dat de NOS keer op keer correlaties als causaal verband uitlegt. Laatst gebeurde dat ook al met dit bericht. Ook toen reageerde ik per twitter en kreeg een onterechte geïrriteerde tweet terug. Als je geen idee hebt hoe dat werkt, overleg dan even met iemand die dat wel begrijpt. Zeker als NOS kun je het niet maken om zomaar wat te communiceren wat nergens op gebaseerd is.
Verschil correlatie en causaal verband
Ik heb niet de intentie in deze blog het hele onderzoek te bespreken. Wel wil ik uitleggen hoe je verantwoord om zou kunnen gaan met voedingsonderzoek. Het gaat in dit geval om een cross-sectioneel onderzoek. Daar kun je geen harde conclusies uit trekken dat (in dit geval) het eten van meer eiwitten de kans op hartziekten verlaagt. Je kunt hoogstens concluderen dat het mogelijk een van de vele factoren is die mee kan spelen bij het ontstaan van hartziekten.
Bij voeding gaat het altijd om de samenhang tussen o.a. macronutriënten. Er zijn er drie, in willekeurige volgorde: eiwitten, koolhydraten en vetten. Als je zou vinden dat er meer eiwit gegeten zou moeten worden, zul je dus ook iets moeten zeggen over de hoeveelheid koolhydraten en vetten. (In boerenkool en broccoli zit overigens niet veel eiwit ook al staat dat in het stukje van de NOS.)
Voedseldoolhof
Dit bewuste onderzoek, hier te lezen voor de liefhebber, is van zeer recent. Ook al zou het wel een causaal verband hebben aangetoond, dan nog is het logisch dat de conclusies nog niet zichtbaar zijn op de website van het Voedingscentrum. Het Voedingscentrum besluit sowieso zelf niets, maar baseert zich op de adviezen van de Gezondheidsraad die alle verschillende aspecten tegen elkaar afweegt. Dat gaat naar mijn mening in het algemeen ook echt iets te traag, maar dat is in dit geval niet zo. Het kan niet zo zijn dat aanbevelingen elk willekeurig moment veranderen, want dan snappen consumenten er nog minder van als dat ze al doen. De NOS maakte zelf afgelopen week deze uitzending over het voedseldoolhof. Ik hoop van harte dat de NOS deze post intern evalueert en voortaan zich er beter van bewust is wat hun impact is en mede daarom beter uitzoekt wat er in een onderzoek staat voor het als opmerkelijk te publiceren.
PS
Als de NOS zo graag iets over voeding wil publiceren, doe dat dan over de inname van groenten en fruit. Als dat verbetert heeft dat vermoedelijk een positieve invloed op de gezondheid van Nederland. Dat is ook een correlatie overigens 😉