Hoe zit het nu met Danone
Een paar weken geleden had ik een afspraak met Danone. Ik verbaasde me al langer over de agressieve manier waarop de media over Danone sprak. Ik als bijna afgestudeerd natuurgeneeskundige ken Danone juist als een bedrijf dat relatief veel onderzoek doet. Klopt de aanval op Danone wel of is er door Foodwatch een willekeurig groot merk geselecteerd. Hoe zou het nu echt in elkaar zitten? Dat wilde ik graag weten. Tijdens ons gesprek raakte ik enthousiast over de kennis van de materie en de onderbouwing door Danone.
Functie van de darmen
De cellen van het darmslijmvlies zijn in staat om voedsel uit de darm op te nemen, gedeeltelijk af te breken en vervolgens aan bloed en lymfe af te geven. Als het darmslijmvlies is beschadigd dan kunnen lichaamsvreemde stoffen het lichaam binnen dringen waardoor immuunproblemen kunnen ontstaan.
Onze darmflora heeft meerdere functies o.a.
- ondersteuning van de spijsvertering
- productie korte keten vetzuren die voedingsbron vormen van darmslijmvlies
- remmen groei pathogenen als gunstige bacteriën de zuurgraad verlagen
Samenhang darmdiagnostiek en probioticum
Eerst een stukje achtergrond. De weerstand van mensen wordt voor 70% opgebouwd in de darmen. Als de darmen dus niet goed functioneren vermindert je weerstand. Een niet optimale darmwerking kan resulteren in een onevenwichtige darmflora en/of een beschadiging van het darmslijmvlies en/of mindere werking van de dendritsche cellen. Met de juiste probioticum kun je je darmflora, het darmslijmvlies en de dendritische cellen prikkelen. Dendritische cellen zijn immuuncellen die in staat zijn het immuunsysteem te alarmeren. Met behulp van een probioticum verhoog je het aantal goede bacteriën waardoor er minder plaats over blijft voor pathogene bacteriën. Om dus vast te stellen of een probioticum werkzaam is, heb je zowel kennis van darmdiagnostiek als probioticum nodig. Er zijn weinig mensen die van beide aspecten voldoende afweten.
Definities
Definitie probioticumVolgens de WHO zijn probiotica levende micro-organismen die de gezondheid van hun gastheer bevorderen.
Wat is concreet weerstand
Nog even een onderbouwing van het ruime begrip weerstand. Weerstand is alles wat het lichaam heeft om zich te beschermen en kun je definiëren met behulp van een aantal parameters. Danone heeft gekozen voor de parameters infectie, stress, allergie, immuunsysteem en darmbarrière.
Kwaliteit van een probioticum
- De kwaliteit van een probioticum is belangrijker dan de kwantiteit omdat een sterke bacterie zich heel snel kan vermenigvuldigen
- De bacteriën moeten het maagzuur, verteringsenzymen en de galzouten overleven
- De bacteriën moeten lichaamseigen zijn om te kunnen werken in ons lichaam.
Doelgroep probioticum
Probiotica zijn alleen zinvol voor mensen met een beperkte darmfunctie. Een beperkte darmfunctie kan zich manifesteren op verschillende manieren. Door constante diarree of obstipatie maar ook bijvoorbeeld door aan een geschakelde verkoudheden en/of ontstekingen en/of huidklachten. Kortom: er zijn dus veel redenen om een probioticum te gebruiken. De prevalentie is heel lastig vast te stellen. Mensen lopen vaak lang rond met darmklachten voordat ze hulp zoeken. Mede daarom is het moeilijk om het aantal darmklachten vast te stellen.
Een antibioticum wordt gebruikt om ongewenste bacteriën te doden maar heeft als neveneffect dat ook het aantal goede bacteriën vermindert. Mensen die een antibioticum innemen doen er daarom goed aan ook een probioticum te nemen. Alleen al het aantal mensen dat op voorschrift van een huisarts een antibioticum gebruikt is zo’n 600.000. En dat vormt nog maar het topje van de ijsberg van mensen met darmklachten.
Stappen Danone bij onderbouwing claim
- In vitro (op markers: mogelijke probiotische werking van een bacterie)
- In vitro en in vivo; (op mechanismen: bewijs van de functie)
- In vivo: (fysiologisch concept: welk gezondheidseffect het product op een levend organisme heeft. Zijn die resultaten naar behoren dan gaan ze pas naar klinische studies met mensen)
- Klinische studies: (gezondheidseffect: wat is de werking in het menselijk lichaam)
Relevante artikelen onderbouwing EFSA
- artikel 13.1: algemene claims, gebaseerd op nutriënten
- artikel 13.5: onderzoek specifiek voor een bepaald bedrijf
- artikel 14.0: claims voor kinderen en ziekte risico reductie
De EFSA stelt de toegestane wetenschappelijke bewoordingen vast. Deze bewoordingen worden door de Europese Commissie vertaald naar consumenten. Vooraf was onduidelijk hoe ingediende claims door EFSA zouden worden beoordeeld. De ESFA erkent dit ook en heeft daarom in december 2010 een workshop gepland voor de industrie (Danone doet daar ook aan mee) met het onderwerp darmen en darmgezondheid. De bedoeling is dat de ESFA dan duidelijk maakt wat de verwachtingen zijn voor een goed onderbouwde claim. Op dat moment kan pas de juiste claim worden ingediend, zonder dat het een wilde gok is.
Probiotica van Danone
Danone bestaat al sinds 1919. Een Bulgaarse kinderarts constateerde dat gefermenteerde zuivel de darmwerking verbeterde. Daarom was dit product toen te koop bij apotheken. Een vraag die vaak wordt gesteld is waarom je niet gewone yoghurt kunt eten want daar zitten toch ook bacteriën in. Dat kopt maar in gewone yoghurt zitten andere bacteriën die minder bestand zijn tegen het overleven van het maagzuur.
Belangrijkste Melkzuurbacteriën zijn de lactobacillen en de bifidusbacteriën
Kenmerken lactobacillen
- Behoren tot aërobe residente (obligaat) flora van dunne en dikke darm
- Verwerken alleen koolhydraten
- Voorkomen groei lichaamsvreemde kiemen
- Remmen de proteolytische flora door verzuring darmmilieu en door productie bacteriocin
Kenmerken bifidusbacteriën
- Vertegenwoordigen groot deel anaërobe residente (obligaat) flora en zijn daarom van belang voor kolonisatieresistentie
- Verwerken alleen koolhydraten, bij omzetting koolhydraten ontstaan korte keten vetzuren die zorgen voor verzuring darmmilieu waardoor rotting wordt tegen gegaan
- Komen voornamelijk voor in dikke darm en (in minder mate in) dunne darm, kunnen galzuren splitsen
- Op oudere leeftijd (50+)neemt hoeveelheid duidelijk af waardoor de predispositie voor rottingsprocessen en dysbiose toeneemt
- Werken synergetisch met lactobacillen en enterococcen
- Remmen vermenigvuldigen van transiënte bacteriën
Probiotca van Danone
- Actimel: Latobacilus Caseï Defensis
- Activa: Bifidus Acti Regularis
Gebruik kunstmatige zoetstoffen
De probiotica van Danone zijn gezoet omdat er anders weinig mensen zijn die het lusten. Ik ben trouwens benieuwd of ik het wel lekker zou vinden. Ik zou heel graag willen dat Danone een product ontwikkelt zonder suiker of andere zoetstoffen maar dat is vast gemakkelijker bedacht dan gemaakt.
Misleiding door Foodwatch of Danone
Ik wilde graag weten hoe de case echt in elkaar zat. Daarom heb ik contact opgenomen met Danone die meteen voorstelde om een afspraak te maken en open de case met me te bespreken. Ook Foodwatch heb ik benaderd om te vragen waarom ze nu juist Danone deze prijs hebben gegeven. Zij waren extreem moeilijk te bereiken. Zij reageerde in eerste instantie niet op mijn mail en tweets. Maar vandaag had ik toch een prettig telefonisch gesprek met Bart van Opzeeland. Hij is er oprecht van overtuigd dat de claims van Danone misleidend zijn. Ze kunnen volgens hem niet hard maken dat Actimel goed zou zijn voor het opbouwen van de weerstand. Ik ben dat niet met hem eens. Ik herken wel dat een claim met betrekking tot weerstand lastig te maken is. Maar Danone geeft in haar onderbouwing helder aan wat ze onder het begrip weerstand verstaan. Foodwatch zegt niet dat probiotica geen positieve invloed kan hebben op de darmfunctie. Dat is wel de boodschap die bij mij is blijven hangen maar dat zou aan mijn perceptie kunnen liggen. Wat ik mis in de boodschap van Foodwatch is een nadere toelichting wat probiotica kan toevoegen voor de gezondheid. Dat vind ik jammer.
De rol van de media
Foodwatch is in Nederland nog niet erg lang bezig en had een naamsbekendheid op te bouwen. Dat doe je in de media het gemakkelijkste door een groot gerenommeerd merk aan te vallen. De strategie van Foodwatch gaat ook relatief simpel omdat de meeste journalisten onvoldoende van voeding weten en daarom stomweg over nemen wat er in een persbericht staat. Ontzettend jammer! Ik hoop journalisten er van bewust te maken dat voeding een vak is en dat ze zich hierin zouden moeten verdiepen voordat informatie in de media verschijnt.
Mijn onafhankelijkheid en visie
Ik heb geen enkele band met Danone. Het maakt me ook niet uit of hun producten wel of niet verkocht worden. Ik vind echter wel dat constateringen plaats moeten vinden op basis van de juiste feiten. Anders wordt het smaad. Daarnaast ben ik ook nog te veel marketeer en idealist om mijn ogen te sluiten als een merk volledig onterecht wordt afgebrand.
Danone is een bedrijf dat juist veel geld en tijd aan onderzoek besteedt en aan het onderbouwen van hun claims. Als Foodwatch dan al iemand op de vingers had willen tikken was het wat mij betreft passender geweest om het hele marktsegment aan te pakken.
Zolang je geen faecesonderzoek uit laat voeren, kun je niet weten welke bacteriën er ontbreken. En in dat geval is de kans groter dat je de darmfunctie herstelt met behulp van een breed spectrum probiotica en die vind je in supplementen. Onderzoek heeft bovendien aangetoond dat een combinatie van probiotische stammen synergetisch kunnen werken.
Relevant is de vraag of supplementen wel werkzaam zijn als ze in contact zijn gekomen met maagzuur en galzouten. Er zijn meerdere manieren om een werkzaam probioticum te fabriceren. Solgar heeft er bijvoorbeeld voor gekozen om een natuurlijk koolhydratencomplex toe te voegen waardoor de aantasting door maagzuur en galzuren aanmerkelijk wordt verkleind. Zo heeft Orthica er voor gekozen om dit te voorkomen door een mineralenmix toe te voegen met ondermeer magnesium, kalium en mangaan.
Dat probiotica de darmwerking kan verbeteren voor mensen met darmklachten is voor mij geen vraag meer. Wat nog wel een vraag voor me blijft is de dosering. Die is per individu anders en er valt dan ook (nog) geen algemeen advies over te geven.