Snoeptomaatje

Een column over een snoeptomaatje? Ja, een snoeptomaatje staat voor mij namelijk voor ongelijkheid en gebrek aan empathie. Vorige week kwam er een rapport uit van het planbureau, waarin staat dat 5,3% van de bevolking in armoede leeft. Hoe verhoudt zich dit tot de adviezen van ‘leefstijlartsen’ die zo goed weten hoe ze jouw gezondheid kunnen verbeteren. Kunnen we dit geld niet veel beter investeren in zinnige zorg?

 

 

 

 

 

Mensen verdienen aandacht

We zeggen tegen discriminatie te zijn maar ondertussen worden mensen met weinig geld en gezondheidsklachten aan een stuk door gediscrimineerd. Als je niet gezond bent of overgewicht hebt lijkt dat tegenwoordig steeds vaker je eigen schuld. Dan moet je gewoon even je leefstijl aanpassen. Tenminste dat zegt een handje vol artsen die van leefstijl hun verdienmodel hebben gemaakt. Ik mis inlevingsvermogen en betrokkenheid. Wat mensen echter vooral nodig hebben en verdienen is een luisterend oor in plaats van een veroordeling.

Een aantal jaren geleden initieerde ik in de gemeente Haarlem het project ‘gezond eten met een laag budget’. Het ging niet alleen over voeding, maar ook de andere aspecten van een gezonde leefstijl. De deelnemers waren mensen die erg weinig geld te besteden hadden. Sommige zaten in een schuldhulpverleningstraject. Stuk voor stuk hadden deze mensen heel veel op een bordje liggen. Niet een week, niet een maand, maar al jaren.

Sommige deelnemers hadden een aantal hulpverleners en nog nooit had iemand hen gevraagd wat ze zelf wilden. Hoe begrijpelijk misschien ook vanuit de opdracht die deze hulpverleners hadden. Maar voor die mensen zelf leek of ze er niet toe deden. Hoe erg is dat? De rode draad was duidelijk. Hun wens was voldoende geld voor hun eerste levensbehoefte, zodat ze niet dagelijks extreme stress hadden over hoe ze hun huis, eten of verzekeringen konden betalen. Wat doet dit met je eigenwaarde? Dat is belangrijk, ook in het kader van leefstijl, want als je eigenwaarde vermindert is het erg lastig om goed voor jezelf te blijven zorgen.

Mensen weten zelf het beste wat hen helpt

Adviezen hebben geen langdurig effect als je mensen iets oplegt. Waarom vragen we mensen niet eerst waar ze tegenaan lopen en wat ze zelf graag willen? Blijvende veranderingen beginnen immers met een intrinsieke motivatie. Niemand vindt het fijn om opgescheept te worden met onbetaalbare en dus onhaalbare doelen.

Mensen willen best een tomaat eten. Maar een snoeptomaatje weerhoudt hen hier juist van, omdat ze zich machteloos voelen dat ze zelfs dit advies niet kunnen opvolgen. Niet omdat ze dat niet willen, wel omdat ze dat niet kunnen betalen. Ze waren zo enthousiast begonnen, maar nu hebben ze er door dat dure snoeptomaatje er weer een extra probleem bij.

Laat voedingsadvies over aan experts

Wat me ook zorgen baart is het gebrek aan kennis van voeding bij veel leefstijlprofessionals. Dat resulteert niet alleen in schadelijke, maar ook extreme en onhaalbare adviezen. Laatst las ik het advies dat mensen beter aardbeien, frambozen en bessen kunnen kiezen in plaats van tropisch fruit. Weer zo’n onnodig moeilijke opdracht als je weinig geld hebt. Het is trouwens ook niet het beste advies, dat is: varieer zoveel mogelijk, ook met fruit.

Gezond eten kan ook zonder blauwe bessen en snoeptomaatjes

Terug naar de mensen waar het om zou moeten gaan. Deze mensen hebben recht op iemand die niet alleen heel goed luistert en meeleeft, maar ook correcte eenvoudige adviezen geeft. Want echt, als je elke dag stress hebt, is het extreem lastig om ook nog eens zonder hulp ruimte te maken voor een gezondere leefstijl. Gezond eten kan uiteraard ook zonder snoeptomaatjes en dagelijks blauw fruit. Een gewone tomaat is veel goedkoper dan een snoeptomaatje. Als je weinig geld hebt telt dat verschil. Wie kan die adviezen beter geven dan de diëtist? Die is goedkoper dan een arts en wel opgeleid in het geven van goed onderbouwde voedingsadviezen die aansluiten bij de persoonlijke situatie. Dat is nu precies wat mensen nodig hebben.