Daar heb je geen wetenschappelijke opleiding voor nodig

Vandaag voerde ik een prettige dialoog op Facebook (over koolhydraatarme voeding) dat het voor verbeteren van je gezondheid op de eerste plaats gaat om minder gewicht. En dat het dus om de energiebalans gaat en niet om de hoeveelheid koolhydraten. Iemand reageerde met de opmerking dat je daar geen wetenschappelijke opleiding voor nodig hebt. Dat is correct. Maar toch lijken daar veel mensen over te twijfelen. Als je dat niet snapt kun je denk ik beter niet professioneel met voeding bezighouden.

Toch is dat best vaak het geval. Laatst kreeg ik een vraag van iemand die niet is opgeleid in voeding maar wel voedingsadvies geeft of je met voeding efficiënter je vetvoorraden in kunt zetten als brandstof. Dat is niet zo.

Wat gebeurt er als je koolhydraten eet

Als je koolhydraten eet maakt je lichaam insuline aan zodat suiker in je cellen kan worden opgenomen. Het deel dat je lichaam niet gebruikt wordt opgeslagen in de vorm van glycogeen (in je lever en spieren) en het restant als vet. Als er onvoldoende insuline wordt gemaakt, of als de cellen ongevoelig zijn voor insuline, kan glucose de cel niet goed in, waardoor de bloedglucose stijgt en de glucose wordt opgeslagen. Bij weinig koolhydraten wordt weinig insuline aangemaakt en zal eerder gebruik gemaakt worden van je vetreserves. Als je echter weinig koolhydraten eet maar dit compenseert met vet (of eiwit) val je niet af. Het gaat voor je gewicht om alle kcal die je eet. Alle overschot aan kcal van zowel koolhydraten, eiwitten, vetten als alcohol wordt immers omgezet in vet.

Ook bij intermittent fasting geldt de energiebalans

Nu lijkt de visie ook bij intermittent fasting dat je meer afvalt als je op nuchtere maag zou bewegen omdat als je glycogeen hebt verbruikt je daarna je opgeslagen vet zou gebruiken. Op dat moment zelf is dat zo. Maar of je afvalt is afhankelijk van de langere termijn en niet een los moment. Als je minder kcal eet dan verbruikt val je af. Daarbij maakt niet uit wat en je eet en of dat wel of geen koolhydraten zijn. Voor je gewicht maakt dus niet uit wat en wanneer je eet. Uiteraard is het voor je fitheid wel slimmer om groente en fruit te eten dan koek en snoep.

Negatieve kcal bestaan niet: een kcal is een kcal

Ook werd mij gevraagd waarom ik denk dat een negatieve kcal niet bestaat. De vraagsteller vindt het wel logisch klinken dat 150 kcal aan broccoli door zijn lijf moeilijker wordt opgeslagen als brandstof dan 150 kcal aan witte rijst. En omdat dat proces moeilijker is, kan hij zich ook voorstellen dat er van de 150 kcal aan broccoli minder wordt opgeslagen dan de 150 kcal aan witte rijst, omdat het proces zelf ook energie kost.

Daarvoor moet je (best saai) even terug naar de definitie van een kcal. Een cal is de hoeveelheid energie nodig om 1 gram water 1 graad Celsius te verwarmen. Je lichaam zal vermoedelijk iets meer moeite moeten hebben om broccoli te verteren dan witte rijst. Dat gaat niet om aanzienlijke verschillen en resulteert nooit in negatieve kcal. Wel is het zo dat broccoli meer verzadigt dan witte rijst waardoor je jouw hongergevoel meer stilt en mogelijk eerder stopt met eten. Dan krijg je minder kcal binnen en val je af (als je even veel blijft verbruiken),

Boeken ‘Lichter’ en ‘Hoe word ik een supervetverbrander’

De persoon die me de vraag stelde had deze ‘informatie’ uit de boeken Lichter en Hoe word ik een superverbrander. Deze boeken doen voorkomen dat er speciale trucs zijn die nog niemand weet en waardoor je ineens wel afvalt. Zo’n truc bestaat niet. Als je af wil vallen moet je minder eten dan verbruiken (op de langere termijn). Daar heb je inderdaad geen wetenschappelijke opleiding voor nodig om dat te snappen, maar wel gezond boerenverstand.